وقتی روز ۲۴ خرداد پای صندوق‌های رأی می‌روید، بایستی چند نکته را مد نظر داشته باشید که شاید حقوق شهروندی را نقض کرده و به اعتبار انتخابات لطمه بزنند. این مسائل شاید وزارت کشور، مسؤلان محل‌های رأی‌گیری، حامیان احزاب سیاسی و یا هر شهروندی را درگیر کند.
بیشتر بدانید
نظارت بر محل‌های رأی‌گیری در ایران:
در خرداد سال ۸۸، تعدادی از ناظران ایرانی اپوزیسیون به محل‌های رأی‌گیری راه داده نشدند و بنابراین امکان نظارت بر رأی‌گیری و شمارش آرا را نداشتند. این اتفاق نشان دهنده تخلف از قانون در مورد حضور مأموران کاندیداهای سال ۷۹ و استانداردهای بین المللی است.
- تبلیغات غیرقانونی : کاندیداهایی که روز انتخابات دست به تبلیغات می‌زنند از مزایای غیرعادلانه‌ای در انتخابات برخوردار می‌شوند. اگر مشاهده کردید که هر کدام از کاندیداها در روز انتخابات دست به تبلیغات زده، اطلاعات لازم در مورد حزب او و برآورد تعداد شهروندان حاضر در تبلیغات را ثبت کنید. علاوه بر این هر گونه تبلیغاتی در محل رأی‌گیری به وضوع تخطی از قانون انتخابات محسوب می‌شود.
- مخفی بودن رأی : محل‌های رأی‌گیری باید به صورتی باشند که به رأی‌دهندگان اجازه مخفی بودن رأی را بدهد و در غیر این صورت شهروندانی که از بابت تهدید سیاسی به خاطر انتخاب کاندیدای مورد نظرشان هراس دارند، شاید رأی ندهند. زمانی که در محل رأی‌گیری هستید، برآورد کنید که امکان به صندوق انداختن رأی مخفی را دارید یا نه. و آیا حریم خصوصی سایر شهروندان حفظ می‌شود. علاوه بر این، مراقب رویه رأی‌دادن خانوادگی باشید، زمانی که همسران و زنان و سایر اعضای خانواده همراه هم به محل رأی‌گیری می‌آیند. در اینگونه رأی‌دادن معمولاً زنان از سوی همسران‌شان برای رأی‌دادن به یک کاندیدای خاص تحت فشار قرار می‌گیرند.
- مسائل مربوط به هویت رأی‌دهندگان : دستکاری و تقلب در مسائل مربوط به هویت رأی‌دهندگان معمولاً به سلب حقوق مدنی در روز انتخابات می‌شود. درحالی‌که در صف منتظر نوبت‌تان هستید، مراقب هر گونه اتفاقی باشید که طی آن رأی‌دهندگان شناسنامه و کارت ملی‌شان را تحویل داده ولی هرگز توسط مسئولان محل رأی‌گیری مهر زده نمی‌شوند. گزارش‌های شما شاید یک مورد خاص و یا یک تلاش سیستماتیک برای حذف برخی از رأی‌دهندگان را در بر داشته باشد. درهمین حال، به خاطر داشته باشید چند نفر در داخل محل رأی‌گیری که حضور دارید از فهرست مدارک مورد نیاز یا روند فیزیکی برای رأی‌دادن آگاهی ندارند. عدم اطلاع رأی‌دهنده می‌تواند ناشی از آموزش ضعیف درباره رأی‌گیری باشد.
- دسترسی به محل‌های رأی‌گیری : کاملاً عادی است که رأی‌دهندگان در روز انتخابات در صفهای طولانی بایستند، اما شما می‌بایستی هر موردی که طی آن رأی‌دهندگان باید بیش از یک ساعت منتظر باشند را گزارش کنید. صفهای بسیار طولانی اغلب در نتیجه عدم رعایت حقوق رأی‌دهندگان مسن یا معلول است که نشانه‌ای از بی‌برنامگی دربخشی از وزارت کشور است. اگر محل رأی‌گیری در مکان صعب‌العبوری واقع شده که دسترسی به آن برای شما و خانواده‌تان میسر نیست، باید گزارشی تهیه کنید. به خاطر داشته باشید، شما تنها قادر خواهید بود تا برخی از اتفاقات در محل رأی‌گیری را برای مدت کوتاهی شاهد باشید، بنابراین وقتی رأی می‌دهید کاملاً هشیار باشید.
پرسش ۱-۴
کدام‌یک از این موارد چیزی نیست که شما باید به هنگام رأی‌دادن به آن با دقت توجه کنید؟
- آیا محل‌های رأی‌گیری برای افراد مسن در دسترس است.
- رأی‌دهندگان واجد شرایط هستند ولی به آنها اجازه رأی‌دادن داده نمی‌شود.
- رأی‌دهندگان قادر به انداختن رأی مخفی هستند.
- دو تن از رأی‌دهندگان مشاجره می‌کنند ولی مسئله بعد از چند دقیقه حل می‌شود.