بنا به اصول بین‌المللی و استانداردهای انتخابات دمکراتیک، هرگونه چالش، شکایت و اختلاف نظر از سوی کاندیداها و رأی‌دهندگان بایستی در نظر گرفته شده و به شیوه‌ای عادلانه و مستقل به آن رسیدگی شود. در جریان دوره پس از انتخابات، کمیته‌های اجرایی و شورای نگهبان باید برای حل هر گونه اختلاف نظر و چالش انتخاباتی که شهروندان و کاندیداها مطرح کنند آمادگی داشته باشند.
در ایران شکایات تا دو روز بعد از اعلام نتایج انتخابات پذیرفته می‌شود. در طول ۲۴ ساعت از تحویل شکایت، کمیته اجرایی مربوطه و شورای نگهبان به صورت مشترک درباره این شکایت نشستی برگزار کرده و تصمیم‌شان را به وزارت کشور گزارش می‌کنند(ماده ۸۰). شکایات مربوط به مدیریت انتخابات شاید به ناظران شورای نگهبان یا نمایندگان آن‌ها در سه روز پس از انتخابات تحویل داده شود(۲۷ خرداد).
اگر کمیته اجرایی و شورای نگهبان تشخیص دادند که مدیریت در یکی از محل‌های اخذ رأی درست نبوده، آرای این محل باطل اعلام می‌شود. علاوه بر اجرای این روند مطابق قانون انتخابات، مهم است که رسیدگی به شکایات در شیوه‌ای بی‌طرفانه، معتبر، شفاف و قانونی صورت گیرد.
در این بخش باید برخی مسائل به هنگام رسیدگی به اختلافات مد نظر قرار گیرد:
- آیا شورای نگهبان و کمیته اجرایی بی‌طرف، مستقل و معقول هستند و می‌توانند به شکل عادلانه و معقولی به شکایات رسیدگی کنند؟
- در صحبت با رأی‌دهندگان و حامیان کاندیداها آیا گزارشی درمورد تلاش آن‌ها برای شکایت وجود داشت؟ اگر این‌طور بود آیا آن‌ها قادر به تنظیم شکایت بودند؟ اگر آن‌ها توانستند شکایتی تنظیم کنند، آیا در ۲۴ ساعت به این شکایات ترتیب اثر داده شد؟
- آیا نتایج شکایات به شکل علنی از رسانه‌های جمعی اعلام شد؟
- اگر آراء در صندوق‌ها باطل شدند، آیا در یکی از مناطقی بودند که محل قدرت کاندیدای خاصی بود و به شکل بالقوه‌ای بر روی نتیجه کلی انتخابات تاثیر داشت؟
- در مکالمات با رأی‌دهندگان و حامیان کاندیداها، آیا به سوژه‌های مختلف در طرح شکایت‌های انتخاباتی توجهی کردید(برای مثال اختلاف بر سر مدیریت انتخابات، تخلف‌های متعدد در مخفی نگاه داشتن آراء)؟
برای ثبت گزارش تخلف این‌جا را کلیک کنید.
پرسش ۱-۵
کدام نهاد به شکایات شهروندان در روز انتخابات رسیدگی می‌کند؟
- کمیته اجرایی
- مجلس
- شورای عالی امنیت ملی
- شورای تشخیص مصلحت