این هفته با حقوق بشر در ایران
مسئولیتپذیری مقامات
شفافیت بینالملل در گزارش سالیانه فساد اداری در جهان، ایران را در رده ۱۳۰ از ۱۶۸ کشور جهان قرار داده. گزارش سالیانه شفافیت بینالملل کشورهای جهان را از نظر سلامت نظام اداری امتیاز دهی میکند. ایران با ۲۷ امتیاز در کنار کامرون، نپال، نیکاراگوئه، پاراگوئه و اوکراین قرار گرفته.
بازداشت خودسرانه
۳۰ دی، برخی رسانههای داخل ایران خبر از بازداشت یکی از مدیران شبکه تلویزیونی ماهوارهای «AAA» در ایران دادند. هم اکنون پخش برنامههای این شبکه ماهوارهای متوقف شده و در صفحه فیسبوک شبکه، خبر بازداشت مدیر آن و مسدود شدن شبکه قرار داده شده است.
حقوق اقلیتها
طی چند روز گذشته و در محاکم مختلف استان گلستان، ۲۴ بهائی ساکن این استان در مجموع به ۱۹۳ سال زندان محکوم شدهاند. اتهام آنها، عضویت در تشکلهای غیرقانونی و اقدام علیه امنیت ملی اعلام شده. در ماههای اخیر فشار بر بهائیان در کشور افزایش یافته. اخیرا، گزارش شده بود که کسب و کارهای بهائیانی که به دلیل اعیاد مذهبی تعطیل کرده بودند، پلمب شده.
حقوق زندانی
۲۶ دی، ایران پنج آمریکائی زندانی در کشور را آزاد کرد. چهار تن از زندانیان آزاد شده جیسیون رضائیان، خبرنگار روزنامه واشنگتنپست، مت ترهویتیک دانشجوی آمریکائی، سعید عابدینی، کشیش مسیحی، امیر حکمتی، نظامی سابق و نصرتالله خسروی رودسری، تاجر تابعیت دوگانه ایرانی - آمریکایی دارند. برخی از این زندانیان آزاد شده، در مصاحبه با مطبوعات خبر از شکنجه و ضرب و شتم خود در دوران بازداشت، بازجوئی و حتی محاکمه دادهاند. در ایران، بسیار اتفاق افتاده که زندانیان برای انجام اعترافات دروغی مورد فشار و شکنجه قرار گرفته باشند.
شیرین عبادی، وکیل مدافع فعال در زمینه حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل، در واکنش به تبادل زندانیان سیاسی آمریکایی در ایران طی نامه سرگشادهای به حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران نوشت: «امیدوارم روزی نوبت آشتی با ملت شریف ایران فرا رسد و به "شیرینی" آن آشتیکنان، شاهد باز شدن درهای زندان و آزادی کلیه زندان سیاسی و عقیدتی باشیم.»
همزمان با آزادی زندانیان سیاسی آمریکائی، حسین رونقی ملکی، که در مرخصی درمانی از زندان به سر میبرد، به زندان اوین فراخوانده شد. پزشکان معالج حسین با این اقدام زندان مخالفت کرده و بازگشت او به زندان را برای ادامه درمان بسیار خطرناک توصیف کردهاند. در نهایت، با وجود اعتراض بینالمللی به بازگشت رونقی ملکی به زندان، وی به زندان اوین بازدانده شد.
۳۰ دی، برای سومین بار، مقامات زندان با بهانهتراشی مانع اعزام آتنا دائمی، فعال مدنی محبوس در زندان اوین به دندانپزشکی شدند. در ایران مقامات زندان برای تحت فشار گذاشتن زندانیان سیاسی از دسترسیشان به خدمات درمانی جلوگیری میکنند.
۶ بهمن، سازمان عفو بینالملل با انتشار بیانیهای نسبت به وضعیت رمضان احمد کمال، زندانی کرد اهل سوریه در ایران هشدار داد. وی که دچار عفونتهای پس از جراحی شده، در بیمارستان توسط مأموران زندان مورد ضرت و شتم قرار گرفته و به زندان باز گردانده شده است.
۷ بهمن، بیش از ۳۶۰ تن از اساتید دانشگاه در اروپا و آمریکا طی نامه سرگشادهای به حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، خواستار آزادی حسین رفیعی، فعال مدنی و استاد بازنشسته دانشگاه تهران شدند. حسین رفیعی روز ۲۶ خرداد ۱۳۹۴، در خیابان و بدون حکم قبلی بازداشت و زندانی شد. او پرونده در حال جریانی در دادگاه دارد که در هنگام بازداشت، هنوز امکان تجدید نظر در حکم اولیه صادر شده برای او وجود داشت.
آزادی سیاسی
۲۹ دی، مجلس ایران کلیات طرح «جرم سیاسی» را تصویب کرد. هرچند در قانون اساسی به جرم سیاسی اشاره شده، اما تعریفی برای آن در قوانین کشور وجود نداشت. مطابق قانون اساسی، محاکمه مجرمان سیاسی میبایست با حضور هیئت منصفه و به صورت علنی برگزار شود. فعالان سیاسی معتقند، اگر در قانون تعریفی برای جرم سیاسی وجود داشته باشد، وکلا تحت آن بهتر میتوانند از فعالان سیاسی/مدنی که به دلیل فعالیت خود دستگیر و محاکمه میشوند دفاع کنند.
انتخابات
در دو هفته گذشته و پس از رد صلاحیتهای گسترده کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان، اعتراضات به این اقدام شورای نگهبان در محافل سیاسی و شبکههای اجتماعی بالا گرفت. در بالاترین سطح نظام نیز، رئیس جمهور و رئیس مجلس تحت فشار قرار دارند تا در این زمینه با شورای نگهبان و رهبری مذاکره کنند. ۲۶ دی و پیش از اعلام رد صلاحیتها توسط شورای نگهبان، علی شکوری راد، دبیر کل حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، از حسن روحانی، رئیسجمهور خواسته بود تا در صورت رد صلاحیت گسترده وارد عمل شود. پس از آشکار شدن رد صلاحیتهای گسترده کاندیداها، مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاحطلب، طی نامه سرگشادهای از زندان به علی خامنهای رهبر ایران نوشت، خطای انتخابات سال ۸۸ و ۹۰ را تکرار نکند و از او خواست مقدمات انتخاباتی رقابتی را فراهم سازد.
رد صلاحیت کاندیداهای مجلس خبرگان نیز با انتقادات بسیاری همراه بود. شورای نگهبان تنها ۱۶۶ کاندیدا را برای ۸۸ کرسی کرسی مجلس خبرگان تأیید صلاحیت کرده. بدین ترتیب، همه کاندیداهای زن انتخابات مجلس خبرگان رد صلاحیت شده اند. استان آذربایجان غربی با ۳ کرسی، ۳ کاندیدای تأیید صلاحیت شده دارد، اردبیل ۲ کرسی، ۲ کاندیدا، بوشهر، خراسان شمالی، سمنان و هرمزگان هر یک ۱ کرسی و یک کاندیدا. یعنی ۹ کرسی مجلس خبرگان، کلا بدون رقابت انتخاب خواهند شد. همچنین استان آذربایجان شرقی ۶ کاندیدا برای ۵ کرسی دارد و خوزستان ۷ کاندیدا برای ۶ کرسی.
اعدام
۶ بهمن، سازمان عفو بینالملل در گزارشی به بررسی اعدام کودکان و افراد زیر سن قانونی در ایران پرداخت. این گزارش ادعا میکند میان سالهای ۸۴ تا ۹۴ هجری شمسی، بیش از ۷۳ نفر که پیش از رسیدن به سن قانونی مرتکب جرم شده بودند در ایران اعدام شدهاند. هم اکنون نیز دهها فرد در ایران به همین ترتیب در انتظار اعدام هستند. در ایران اعدام افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است. به همین دلیل، بسیاری از قضات در کشور مجرمان نوجوان را تا رسیدن به سن قانونی در زندان نگه داشته، سپس اعدام میکنند.