وقتی سخن از انتخابات پیش میآید غالباً همه به رأیگیری فکر میکنند. هرچند به طور قطع روز اخذ رأی جنبه حساسی از انتخابات را شکل میدهد با این حال بسیار مهم است که انتخابات را به عنوان «چرخه» دراز مدتی در نظر بگیریم که در آن بازههای پیش و پس از روز رأیگیری هم به همان میزان در اعتبار روند آن نقش دارند. برای مثال اگر در بازه پیش از انتخابات نامزدی به طور گسترده مشغول خرید و فروش رأی باشد یا نهادهای متولی انتخابات رأیدهنده را به طور صحیح با حقوق و مسئولیتهای انتخاباتیش آشنا نکنند، کل سلامت انتخابات زیر سؤال میرود.
همچنین، از آن جا که این روزها رسانهها و نهادهای بینالمللی هرچه بیشتر انتخابات در کشورهای دیگر را زیر ذرهبین گرفته یا بر آن نظارت میکنند بازیگران سیاسی که بخواهند نتایج را دستکاری کنند غالباً اقدامات خلافکارانهشان را پیش و پس از رأیگیری انجام میدهند؛ زیرا در آن بازهها چشمان کمتری نظارهگرند. از این رو خیلی مهم است که نظارت بر تخلفات در تمام طول چرخه انتخابات ادامه داشته باشد.
هرچند عدم مشاهده تخلفات در روز انتخابات نشانه خوبی به حساب میآید اما لزوماً به معنی آن نیست که انتخابات کاملاً منصفانه برگزار شده است. در مراحل گوناگون انتخاباتی آزاد، حتی گاه بسی پیش یا پس از روز رأیگیری، ممکن است دخالت انجام شود. سنجش کیفیت کلی روند انتخابات به معنی نظارت بر همه رویدادهایی است که در طول چرخه انتخابات اتفاق میافتد؛ یعنی از زمان ثبتنام نامزدها گرفته تا تشکیل ستادهای انتخاباتی، و تبلیغات تا روز رأیگیری و تا زمان اعلام نتایج و رسیدگی به همه شکایتهای احتمالی.
پرسش ۱-۱
درست یا نادرست: اگر هیچ اقدام نادرستی در روز انتخابات مشاهده نشد، انتخابات عادلانه و بینقص است.