گروه‌های ویژه

گروههای ویژه شورای حقوق بشر متخصصین مستقل حقوق بشر هستند که وظیفه ارائه گزارش و مشاوره در زمینه حقوق بشر با چشم‌اندازی موضوعی یا مبتنی بر کشورهای خاص را بر عهده دارند. گروه‌های ویژه یا تنها متشکل از یک فرد هستند (که به وی گزارشگر ویژه یا متخصص مستقل گفته می‌شود)، یا کار‌گروهی هستند متشکل از پنج عضو که هر کدام از یکی از گروه‌های منطقه‌ای سازمان ملل متحد انتخاب شده‌اند: افریقا، آسیا، امریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب، اروپای شرقی و گروه غربی.

گزارشگران ویژه، متخصصین مستقل و اعضای کار‌گروه‌ها توسط شورای حقوق بشر منصوب شده و در مقام شخصی خود فعالیت می‌کنند، یعنی جزء کارکنان سازمان ملل متحد به شمار نیامده و برای کار خود پول دریافت نمی‌کنند. صرف‌نظر از موضوعی یا کشوری بودن مأموریت تعیین شده، دوره‌ی کاری هر یک از این افراد حداکثر ۶ سال است.

یکی از مزایای گروه‌های ویژه توانایی آن‌ها برای پاسخگویی سریع به هر گونه اتهام در خصوص نقض حقوق بشر در هر مکان و هر زمان است. این گروه‌ها گزارشگرانی را منصوب می‌کنند تا وضعیت حقوق بشر را در یک کشور یا ناحیه خاص (مأموریت کشوری) یا جنبه ای خاص از حقوق بشر را در سراسر جهان بررسی کنند (مأموریت موضوعی). از گزارشگران خواسته می‌شود تا گزارشات و توصیه‌های خود را به شورای حقوق بشر و در صورت لزوم به مجمع عمومی ارائه کنند (در برخی موارد نیز گزارشات و توصیه‌های مذکور به شورای امنیت ارائه می‌شوند).