در سراسر جهان، سازمان‌های مردم‌نهاد (یا سازمان غیر دولتی)(NGO) به دلیل توانایی در افزایش آگاهی مردم، بسیج شهروندان، و تشویق مسئولیت‌پذیری مقامات، امکان تأثیرگذاری زیادی در جامعه دارند. از بدو تأسیس جمهوری اسلامی در ایران، سازمان‌های غیر دولتی در زمینه‌های مختلف همچون بهداشت عمومی، توسعه، حقوق زنان و این اواخر، حفاظت از محیط زیست فعال بوده‌اند. وب‌سایت وزارت کشور در دسته‌بندی سازمان‌های مردم‌نهاد به چند حوزه اشاره می‌کند: توسعه، توسعه زیر ساخت، امور اجتماعی، امور فرهنگی، بهداشت و درمان، امور بین‌الملل، فناوری، محیط زیست و منابع طبیعی، امور مرتبط با اقوام، ورزش، و سایر موارد. سازمان‌های غیر دولتی در ایران، مطابق قانون اساسی حق فعالیت دارند. در آخرین روزهای ریاست جمهوری محمد خاتمی، کابینه او در تلاش برای شفاف‌سازی فرایند ثبت سازمان‌های مردم‌نهاد، بخشنامه‌ای را با عنوان قوانین تأسیس و فعالیت سازمان‌های مردم نهاد ابلاغ کرد. از زمان ابلاغ در سال ١٣٨٤ تا کنون، این بخشنامه ملاک ثبت سازمان‌های مردم‌نهاد در کشور بوده است. این نوشتار تحت عنوان «مقدمه‌ای بر سازمان‌های غیر دولتی در ایران» می‌کوشد گام‌های لازم برای تأسیس یک سازمان مردم‌نهاد در ایران را شرح داده، در برنامه‌ریزی برای ثبت یک سازمان شما را یاری دهد.
سرفصل‌ها
- پیش‌زمینه قانونی سازمان‌ها
- در قوانین به چه حقوقی اشاره شده است؟
- شرایط تشکیل یک سازمان مردم‌نهاد چیست؟
- فرایند ثبت سازمان های مردم‌نهاد چگونه است؟
- چالش‌های بالقوه در راه ثبت یک سازمان مردم‌نهاد کدام‌اند؟
- مسیر پیش رو
- جداول
- سازمان‌های مردم‌نهاد با مجوز فعالیت در سطح ملی
- نمودار جریان فرایند ثبت سازمان‌های مردم‌نهاد