یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران روز ٢٤ خردادماه ١٣٩٢ به همراه انتخابات شوراهای شهر و روستا برگزار شد. بر خلاف دوره گذشته، تخلفات گسترده در روز انتخابات و بعد از آن صورت نگرفت و اعتراضی هم نسبت به نتیجه انتخابات انجام نشد.
تخلفات انتخاباتی در ایران: محدودسازی گزینه‌ها برای رای دادن
نمی‌دانم كه این دست‌های غیبی چیست، در انتخابات سال ٨٤ كه یك ساعت خوابیدم نتایج تغییر كرد و هنوز هم نمی‌دانم این دست‌ها چیست.
- مهدی کروبی در سفر استانی به مشهد، خرداد ١٣٨٨
یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران روز ٢٤ خردادماه ١٣٩٢ به همراه انتخابات شوراهای شهر و روستا برگزار شد. بر خلاف دوره گذشته، تخلفات گسترده در روز انتخابات و بعد از آن صورت نگرفت و اعتراضی هم نسبت به نتیجه انتخابات انجام نشد. در عوض، مهندسی انتخابات مدت‌ها قبل از روز رای‌گیری انجام شد، و نامزدهای ریاست جمهوری با توجه به ساختار حقوقی موجود محدود شدند و از توان آنها برای تشکیل پایگاه مردمی واقعی کاسته شد.
رئیس‌جمهور بالاترین مقام انتخابی ایران است و به واسطه حضور مردمی پای صندوق رای، تنها سیاستمداری است که می‌تواند در صحنه سیاسی ادعای حمایت مردمی گسترده در سطح ملی داشته باشد. ابوالحسن بنی‌صدر پس از انقلاب اسلامی ایران با ٧٦ درصد آرا اولین کسی بود که به این مقام رسید. بنی صدر در جایگاه رئیس‌جمهور سعی داشت اختیارات رئیس جمهور را گسترش و اختیارات روحانیت و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را کاهش دهد. کمتر از دو سال پس از اولین انتخابات، رقبای بنی‌صدر در مجلس او را استیضاح و از مقام ریاست‌جمهوری عزل کردند، و اولین رئیس‌جمهور ایران از کشور گریخت. از آن پس، رهبر ایران و شورای نگهبان از انواع ابزار قانونی و فراقانونی استفاده کرده‌اند تا ده دوره بعدی انتخابات ریاست‌جمهوری را تحت تاثیر قرار دهند. طبق قوانین انتخاباتی ایران، نامزدهای انتخاباتی فقط می توانند مرد و مسلمان شیعه باشند و باید به تایید شورای‌نگهبان برسند. به این دلیل، بسیاری از نامزدهای ریاست‌جمهوری امکان حضور در انتخابات ندارند که در تناقض با میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی است. حتی در میان نامزدهای تایید شده، رسانه‌ها و روحانیت حکومتی به تحقیر نامزدهای انتخاباتی می‌پردازند که در نظر آنها به اندازه کافی از رهبری تبعیت نمی‌کنند.
مهدی کروبی اولین مقام ایرانی بود که به صورت علنی ادعا کرد که در نتایج انتخابات دستکاری شده است. کروبی در نامه‌ای سرگشاده به رهبری، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مجتبی خامنه‌ای پسر علی خامنه‌ای را به ایجاد اخلال در روند شمارش آرا و تغییر نتایج انتخابات ریاست جمهوری نهم متهم کرد. رهبر ایران ادعای کروبی را در نامه دیگری رد کرد و او را به بازارگرمی برای رسانه های خارجی و قانون شکنی به خاطر عدم تمکین به نظر شورای نگهبان متهم کرد.
در سال ١٣٨٨، کروبی دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد. مهدی کروبی به همراه میرحسین موسوی، که رهبر جنبش سبز و رقیب پیشتاز برای تصدی پست ریاست‌جمهوری بود، نسبت به پیروزی ٦٢ درصدی محمود احمدی‌نژاد اعتراض کردند. موسوی و کروبی، سپاه و شورای نگهبان را به دستکاری در آرا به نفع احمدی نژاد متهم کردند و چند میلیون ایرانی در حمایت از آنها به خیابان ها آمدند و نسبت به نتایجی که اعلام شده بود، اعتراض کردند. تعداد زیادی فعال سیاسی، روزنامه‌نگار و روشنفکر به دستور دولت دستگیر شدند و نا آرامی ها تا زمان حصر خانگی موسوی و کروبی در اسفند ١٣٨٩ادامه یافت. میرحسین موسوی و مهدی کروبی به همراه همسر موسوی خانم زهرا رهنورد، تا به امروز در حصر خانگی هستند.
به دلیل عکس‌العمل عموم نسبت به انتخابات ١٣٨٨ و افزایش توجه بین‌المللی و داخلی نسبت به روند شمارش آرا در ایران، تغییر نتایج انتخابات پس از رای گیری بسیار مشکل شد. به جای این کار، شورای‌نگهبان در سال ١٣٩٢ شمار نامزدهای ریاست جمهوری را قبل از روز رای گیری محدود کرد و به نامزدهای اصلی اصلاح طلب و اپوزیسیون اجازه حضور نداد. امسال، ٦٥٦مرد و ٣٠ زن برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند، که از میان آنها هشت مرد توانستند در انتخابات نامزد شوند. علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و یکی از نزدیکترین یاران انقلابی روح الله خمینی و اسفندیار رحیم مشایی، نامزد انتخابی و همراه نزدیک محمود احمدی نژاد در این دوره رد صلاحیت و از رقابت حذف شدند. فعالیتهای تبلیغاتی نامزدهایی که تایید صلاحیت شدند تحت نظارت شدید شورای‌نگهبان قرار داشت، نامزدها در مناظره های تلویزیونی اجازه نداشتند مفصل و آزادانه به مناظره بپردازند و تبلیغات آنها در رسانه‌ها به شدت سانسور شد.
در انتخابات ١٣٩٢، نمایندگان نامزدها پای صندوق‌ها و در زمان شمارش آرا در محل حاضر بودند. زمان رای‌گیری تمدید شد، و بر اساس اطلاعات موجود، بیش از ٧٠ درصد از رای‌دهندگان واجدشرایط توانستند رای خود را به داخل صندوق بیاندازند. همچنین بر خلاف سال ١٣٨٨ که نتیجه انتخابات در ساعات اولیه صبح اعلام شد، روال شمارش آرا مدت زمان زیادی طول کشید. مشابه دیگر موارد مشارکت بالا در انتخابات، نامزد معتدل در این انتخابات پیروز شد و حسن روحانی، یک روحانی که نماینده ائتلاف اصلاح طلبان بود، در دور اول با بیش از پنجاه درصد آرا در دور اول پیروز شد.
به نظر می‌رسد که در ایران، بسیاری از قوانین تنها زمانی رعایت می‌شوند که در خدمت حاکمیت باشند، و قوانین انتخاباتی از این قاعده مثتثنی نیستند. در یازده دوره انتخابات شاهد بودیم که چگونه قوانین انتخاباتی برای سرکوب محالفان به کار گرفته می‌شوند، اما در مواردی که جلوی تخلفات دولت را بگیرند و پاسخگویی مسئولان را تضمین کنند، مورد بی اعتنایی قرار می‌گیرند.
نقض حقوق انتخاباتی گزارش شده در ماه ژوئن ٢٠١٣:
در ٨ ژوئن، سردار مسعود جزایری معاون امور بسیج و فرهنگ دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از دخالت سپاه در انتخابات دفاع کرد. جزایری در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فارس ادعا کرد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با دشمنان نظام، از جمله دشمنان سیاسی، و رسانه‌های خارجی متخاصم و کسانی که در داخل کشور با آنها همکاری می‌کنند، مقابله می کند.
در ١٢ ژوئن، اکبر هاشمی رفسنجانی ادعا کرد که یک مقام امنیتی بلندپایه به شورای نگهبان فشار آورد تا صلاحیت او را رد کنند. وب سایت سحام نیوز وابسته به مهدی کروبی قبلا منتشر کرده بود که هاشمی در ابتدا تایید صلاحیت شده بود، اما حیدر مصلحی وزیر اطلاعات شخصا به دفتر شورای نگهبان رفت و نسبت به تصمیم اولیه اعتراض کرد.
در ١٣ ژوئن، در آخرین ساعات قبل از روز انتخابات، شبه نظامیان لباس شخصی و طرفداران سعید جلیلی به حامیان حسن روحانی که در تهران جمع شده بودند، حمله کردند. حامیان روحانی در شعارهایشان خواستار آزادی رهبران اصلاحات بودند. میرحسین موسوی و مهدی کروبی، به همراه همسر موسوی دکتر زهرا رهنورد، از سال ٢٠١١ در حصر خانگی هستند.
در ١٧ ژوئن، سازمان عفو بین الملل از رئیس جمهور جدید ایران خواست تمام زندانیان سیاسی و زندانیان عقیدتی را آزاد کند. پیش از انتخابات، روحانی وعده داده بود یک "منشور حقوق مدنی" تصویب کند که برابری و عدم تبعیض را برای همه شهروندان صرف نظر از نژاد، مذهب یا جنسیت تضمین کند و همچنین آزادی های بیشتر و حمایت های قانونی برای احزاب سیاسی و اقلیت ها فراهم کند.
در ٢٩ ژوئن، یک فرمانده ارشد سپاه پاسداران اعلام کرد که سپاه پاسداران برای تربیت مقامات آینده ایران برنامه دارد. اعضای بسیج و خانواده‌های آنان، از طریق طرح "شجره طیبه صالحین" کمک های مالی و آموزشی دریافت می‌کنند. سرهنگ احمد ربیعی در نشست مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که در غالب این طرح، "روزنامه نگاران، نمایندگان مجلس و رئیس‌جمهور" های آینده تربیت می‌شوند.
در این ماه، دیگر از نبض ایران چه خبر؟
در ماه ژوئن، موارد ثبت شده نقض حقوق بشر در پایگاه داده نبض‌ایران به ۲۹۹ رسید. این موارد شامل نقض حقوق فردی، اجتماعی و سیاسی در تمامی استانهای کشور است.
اگر شما نیز شاهد موارد نقض حقوق بشر در ایران بوده‌اید، یا از موارد گزارش‌نشده نقض حقوق بشر خبر دارید، لطفا آنها را در سایت نبض‌ایران ثبت کنید؛ صدای‌تان را به گوش همه برسانید.
دیگر گزارش‌های مهم دریافتی در این ماه:
١٧ ژوئن: اقدام به ضرب و شتم شاهرخ زماتی و خودداری وی از اعزام به دادگاه
٢٠ ژوئن: اعتصاب غذای دو روزه زندانیان سیاسی زندان رجایی شهر از تاریخ سی و یک خرداد تا یکم تیر 1392
احمد عسگری روزنامه نگار و فعال دانشجویی بازداشت شد
٢١ ژوئن: افشین اسانلو زندانی سیاسی زندان گوهردشت درگذشت
چند مرد و زن به دار آویخته شدند؛ از سرگیری اعدام‌ها پس از انتخابات
منابع
منابع
بخش منابع نبض ایران بانک اطلاعات رو به گسترشی است از عهدنامه ها، اعلامیه ها و کنوانسیون های سازمان ملل که دولت ایران از امضا کنندگان آن است. همچنین این بخش شامل اسناد قانونی همچون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دیگر قوانین مرتبط؛ گزارشات سازمان های غیر دولتی (NGO ها)؛ اطلاعات مربوط به تعهدات بین‌المللی ایران؛ و دیگر موضوعات مرتبط با وضعیت حقوق بشر در ایران است.
به بخش منابع انتخاباتی سر بزنید و در مورد حقوق انتخاباتی بیشتر بخوانید.
منابع دیگر: برای اطلاعات بیشتر پیرامون حقوق بشر در ایران از سایت https://www.nabz-iran.com/fa دیدن کرده یا به بخش منابع نبض ایران به نشانی https://www.nabz-iran.com/fa/resource-library-page-farsi مراجعه کنید.
نقشه موارد نقض حقوق انتخابات
در این ماه، نبض ایران در بخش مرکز انتخابات نقشه جدیدی برای ثبت موارد نقض حقوق انتخاباتی راه اندازی کرد. نقشه جدید شامل گزارشات رسانه‌ها از انتخابات سال 1392 و همچنین گزارشات شهروندی در خصوص موارد نقض حقوق انتخابات در هر شهرستان است. به نقشه حقوق انتخاباتی نبض ایران سر بزنید و از نحوه برگزاری انتخابات 1392 باخبر شوید!
نبض‌ایران نتیجه کار گروهی فعالان حقوق‌بشر از داخل و خارج از کشور در ثبت گزارشات نقض حقوق‌بشر، برپایه تجربیات شخصی، شهادت دیگران، و دیگر منابع رسانه‌ای است. تلاش این وب‌سایت تقویت صدای مردم، و جلب توجه جهانی به جنبش آنان است. در این وب‌سایت خواهید یافت: نقشه موارد نقض حقوق‌بشر شامل طبقه بندی‌های حقوق‌زنان، حقوق‌سیاسی و حقوق‌بشر، و همچنین آخرین خبر‌ها و تحلیل‌ها پیرامون حقوق‌بشر در ایران.