بر اساس گفته گزارشگران بدون مرز، ایران با داشتن بیش از ٥٠ خبرنگار و گزارشگر پشت میلههای زندان، یکی از بزرگترین زندانهای دنیا برای مطبوعات به شمار میرود. همچنین حجم گسترده ساز و کارهای امنیتی و اطلاعاتی که ایران برای شناسایی و تعقیب قضایی خبرنگاران و فعالان اینترنتی بکار گرفته، این کشور را به یکی از پیشقراولان مبارزه با اینترنت تبدیل کرده است.
محدوديت: فشار بر مطبوعات در ايران
«در حکومتهاي استبدادي مثل حکومت ايران ... روزنامه نگاران نقشي حياتي در جامعه بر عهده دارند. در واقع آنان پايههاي اوليه جوامع دموکراتيک و مدني را شکل ميدهند.»
کريستين امانپور
بر اساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران با داشتن بیش از ٥٠ خبرنگار و گزارشگر پشت میلههای زندان، یکی از بزرگترین زندانهای دنیا برای مطبوعات به شمار میرود. همچنین حجم گسترده ساز و کارهای امنیتی و اطلاعاتی که ایران برای شناسایی و تعقیب قضایی خبرنگاران و فعالان اینترنتی بکار گرفته، این کشور را به یکی از پیشقراولان مبارزه با اینترنت تبدیل کرده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تمامی رسانهها را از طریق دایره مطبوعاتی خود زیر نظر دارد. و این در حالی است که وزارت اطلاعات هم به سهم خود، با بازرسیهای منظم از دفاتر آژانسهای خبری، خط قرمزهایی را بر روزنامه نگاران تحمیل میکند. شبکه تلویزیونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (IRIB) نیز برنامههای مستندی تهیه میکند که در این برنامهها، روزنامه نگاران به عنوان مهرههای جنگ نرم و جنگ فرهنگی معرفی میشوند. کلیه این سازمانها مستقیما زیر نظر شخص رهبری ایران اداره میشوند و ارتباط نزدیکی با سیستم قضایی کشور دارند. همه این سازمانها، میکوشند با استفاده از ابزارها و اختیارات خود، روزنامه نگاران و اهالی مطبوعات را خسته کرده و از مسیر خود باز گردانند.
در بازجوییها، روزنامه نگاران را با شکنجه مجبور به ارائه کلمه عبور حسابهای شخصی خود میکنند و با ارعاب و تهدید مانع صحبت خانوادههای آنها درباره عزیزان در بندشان میشوند. روزنامه نگاران و ژورنالیستها معمولا با اتهاماتی همچون "تبلیغ علیه نظام" یا "تهدید برای امنیت ملی" و "تشویش اذهان عمومی" مواجه میشوند که در صورت محکومیت با حبسهای طولانی مدت همراه است. آنهایی هم که به خاطر فشار زیاد از ایران خارج میشوند معمولا به اتهام جاسوسی، با تهدید و ارعاب خانوادههای خود در ایران مواجه هستند.
ارعاب رسانه ای در سال ٢٠٠٩ و به دنبال انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری به رکورد جدیدی رسید. در این سال دولت جمهوری اسلامی بیش از ٥٠٠ خبرنگار و عضو رسانه را در ایران بازداشت کرد و روزنامهها و خبرگزاریهای خارجی را از ایران اخراج نمود. همچنین در مقابل موج شهروندان خبرنگار، دولت ایران پلیس سایبری و دادگاه عالی فضای مجازی و دادگاه فرهنگ و رسانه را راهاندازی کرد. از طرف دیگر وزارت اطلاعات ایران در یک اقدام پیشگیرانه برای انتخابات ریاست جمهوری سال ٢٠١٣، مسیری در جهت تهدید و ارعاب راسانهها پیش گرفته است. در همین راستا تعداد بیسابقهای از وبلاگنویسان و روزنامهنگاران به جرم جاسوسی علیه رژیم جمهوری اسلامی دستگیر شدهاند.
نقشه و جدول پراکندگی گزارشات سانسور/حمله به آزادی بیان که به نبضایران ارسال شده اند.
ایران به دلیل فشار بر مطبوعات کشوری بدنام است. به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران یکی از بالاترین آمار خبرنگاران زندانی در جهان را داراست. تا اول فوریه ٢٠١٣، ٤٢ خبرنگار و ٢٠ فعال اینترنتی در ایران در بازداشت به سر میبرند. کاریکاتوریست: کیانوش رمضانی.
آزادی مطبوعات در ماه جاری:
در روز ١٨ فوریه، مدیر سرویس جهانی بیبیسی، پیتر هارکس، نگرانیهایی را در راستای دخالت شدید دولت ایران در ارتباطات ماهوارهای عنوان کرد. وی از دست اندرکاران شبکههای ماهوارهای خواست در یک حرکت متحد، در مقابل پارازیتهایی که توسط دولت ایران روی کانالهای ماهوارهای پخش میشوند، بایستند. بر اساس گفتههای بیبیسی، دولت ایران نه تنها از سیگنالهای پارازیت برای جلوگیری از ارسال امواج استفاده میکند، بلکه از آزار و اذیت و ارعاب خانوادههای کارکنان بی بی سی در ایران نیز دست بر نمیدارد. همچنین آقای هارکس مدعی شد که دولت ایران، با ایجاد صفحات تقلبی منسوب به کارکنان بخش فارسی بیبیسی، روی وبلاگها و فیسبوک، آنها را به بیبند و باری جنسی و جاسوسی برای MI6 متهم نموده است.
در روز ١٩ فوریه، وزیر اطلاعات ایران مدعی شد که یک گروه از خبرنگاران که در ماه گذشته دستگیر شده بودند، اعضای یک شبکه هستند که توسط رسانههای خارجی مثل بیبیسی و صدای آمریکا (VOA) و همچنین سرویسهای امنیتی و اطلاعاتی انگلیس و آمریکا سازماندهی شده است.
در روز ٢٦ فوریه، دادستان سابق قوه قضائیه، سعید مرتضوی – ملقب به قصاب مطبوعات- به خاطر مرگ مشکوک ٣ نفر که بر اثر شکنجه در زندان کهریزک جان خود را از دست دادند، در یک دادگاه غیر علنی محاکمه شد. وی در دوران دادستانی خود در تهران، حکم به تعطیلی بیش از ١٢٠ روزنامه و مجله داد. او همچنین دائما دستور دستگیری و شکنجه روزنامه نگاران و فعالان مطبوعاتی را صادر میکرد. این روند تا سال ٢٠٠٩ که وی به دلیل افتضاح زندان کهریزک از کار برکنار شد، ادامه داشت.
همچنین در همین روز، نمایندگان مجلس ایران لایحهای را در راستای ممانعت از عکاسی مطبوعاتی در مجلس تصویب کردند. بر اساس این قانون، عکاسی از جلسات مجلس تنها در ساعت اول مجاز بوده و پس از آن عکاسان باید ساختمان مجلس را ترک کنند. این قانون در ادامه نزاع روز ٣ فوریه که بین رئیس جمهور، محمود احمدی نژاد و رئیس مجلس علی لاریجانی در گرفت، وضع شد. طی این مشاجره که تا اواخر ماه فوریه ادامه داشت، طرفین یکدیگر را به رشوهخواری و قانون شکنی متهم کردند.
در روز ٢٨ فوریه، گزارشگر ویژه سازمان ملل در ایران، احمد شهید، دومین گزارش خود را در رابطه به اوضاع حقوق بشر در ایران، به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه کرد. در این گزارش، احمد شهید ایران را به نرخ بالای اعدام متهم کرد و افزود " افزایش چشمگیری در نقض قوانین حقوق بشر در جمهوری اسلانی ایران دیده میشود". وی برای این ادعا مثالهایی همچون "شکنجه برای اعتراف گیری از متهم" و "اعمال فشارهای دولتی بر روی اعضای مختلف جامعه مدنی" را عنوان میکند.
همچنين در ماه فوريه در نبض ايران:
در ماه فوریه، نبض ایران تعداد ١٠ گزارش از نقض حقوق بشر دریافت کرد که مجموع این گزارشها را به ٢٧١ میرساند.
آيا شما شاهد نمونهاي از نقض حقوق بشر در ايران بودهايد؟ آيا از تخلفي آگاهيد که تا کنون گزارش نشده است؟ ميتوانيد اين موارد را به نبض ايران گزارش کنيد. صداي خود را به گوش ديگران برسانيد.
اگر گزارشهای کليدي اين ماه نبض ايران را هنوز مشاهده نکردهايد، ليست اين گزارشها در زير قابل مشاهده است:
٨ فوریه : روزنامهنگاران اجازه بازدید از زندانها را ندارند.
بیش از ٥٠ اقلیت قومی عرب در اهواز دستگیر شدند.
١١ فوریه : خطر سلامت روزنامهنگار در بند سلیمان محمدی.
١٨ فوریه : دختر ارشد موسوی برای بازجویی احضار شد.
٢١ فوریه: کاربر آذری زبان نبضایران، از نژادپرستی علیه اقلیت ترک ابراز تاسف کرد.
٢٦ فوریه: فعال حذب کارگر، بهنام ابراهیم زاده زندانی شد.
پیام زندانیان سیاسی زاهدان به هیات مذاکره کنندگان١+٥: در مذاکرات هستهای ما را فراموش نکنید.
برای اطلاعات بیشتر پیرامون آزادی مطبوعات و حقوق روزنامهنگاران در ایران به کتابخانه منابع نبضایران مراجعه کنید.
مرگ در زندان: پرونده های همیشه باز
جنایت و مصونیت؛ شکنجه جنسی زنان در زندانهای جمهوری اسلامی
منابع دیگر: برای اطلاعات بیشتر پیرامون حقوق بشر در ایران از سایت www.nabz-iran.com دیدن کرده یا به بخش منابع نبض ایران به نشانی www.nabz-iran.com/en/resource-library مراجعه کنید.
منابع
بخش منابع نبض ايران بانک اطلاعات رو به گسترشي است از عهدنامه ها، اعلاميه ها و کنوانسيون هاي سازمان ملل که دولت ايران از امضا کنندگان آن است. همچنين اين بخش شامل اسناد قانوني همچون قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و ديگر قوانين مرتبط؛ گزارشات سازمان هاي غير دولتي (NGO ها)؛ اطلاعات مربوط به تعهدات بين المللي ايران؛ و ديگر موضوعات مرتبط با وضعيت حقوق بشر در ايران است.
نبضايران نتيجه کار گروهي فعالان حقوقبشر از داخل و خارج از کشور در ثبت گزارشات نقض حقوقبشر، برپايه تجربيات شخصي، شهادت ديگران، و ديگر منابع رسانهاي است. تلاش اين وبسايت تقويت صداي مردم، و جلب توجه جهاني به جنبش آنان است. در اين وبسايت خواهيد يافت: نقشه موارد نقض حقوقبشر شامل طبقه بنديهاي حقوقزنان، حقوقسياسي و حقوقبشر، و همچنين آخرين خبرها و تحليلها پيرامون حقوقبشر در ايران.