دوهفته‌نامه نبض، ۵ شهریور ۱۳۹۵

این هفته با حقوق بشر در ایران

در دوهفته گذشته

حسن روحانی به لغو کنسرت‌ها در خراسان واکنش نشان داد؛ یازده نوکیش مسیحی در اصفهان بازداشت شدند؛ ده‌ها نفر به جرم شرکت در مهمانی دستگیر شدند و حمله‌کننده به زنان «بدحجاب» در ملاء عام به دار آویخته شد.

آزادی بیان

۱ شهریور، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری به مسئله لغو کنسرت‌های موسیقی در استان خراسان واکنش نشان داد. اخیراً و پس از لغو تعداد زیادی از کنسرت‌های موسیقی، احمد علم‌الهدی، نماینده ولی فقیه در خراسان گفته بود که در شهر مشهد نمی‌توان کنسرت موسیقی برگزار کرد. روحانی در پاسخ به سخنان علم‌الهدی گفت که «ما مجلس شورای اسلامی داریم» و هر کسی نمی‌تواند قانونگذاری کند. او همچنین از وزیر ارشاد که پیشتر تسلیم نظر علم‌الهدی شده و کنسرت‌ها را لغو کرده بود خواست مطابق قانون رفتار کند.

صفائی
حقوق زن

۲۴ مرداد، دریا صفائی، کنشگر حقوق زن، هنگام مسابقه والیبال میان تیم ایران و مصر به عدم امکان ورود زنان برای تماشای مسابقات والیبال در ایران اعتراض کرد. وی به زبان انگلیسی روی یک پارچه بزرگ نوشته بود،‌ «بگذارید زنان ایرانی وارد ورزشگاه‌ها شوند.» مأموران امنیتی نخست تلاش کردند او را از ورزشگاه بیرون کنند، اما سپس از این کار دست برداشتند. ۴ شهریور، شهین‌دخت مولاوردی، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در یک برنامه تلویزیونی گفت که بعد از ۳۶ سال، جمهوری اسلامی باید برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها چاره‌ای بیاندیشد.

محاکمات

۳۱ مرداد، افسانه بایزیدی، کنشگر دانشجوئی کرد در شهر مهاباد به چهار سال حبس و تبعید به کرمان محکوم شد. اتهام او «تبلیغ علیه نظام، توهین به رهبری و همکاری با یکی از احزاب کرد» اعلام شده.

انتخابات

۲۷ مرداد، مجلس شورای اسلامی در پاسخ به استفساریه شورای نگهبان اعلام کرد که شورای نگهبان نمی‌تواند پس از انتخابات نامزدی که با آراء سالم پیروز شده را رد صلاحیت کند. شورای نگهبان مینو خالقی، نامزد انتخابات مجلس از اصفهان را پس از پیروزی در انتخابات رد صلاحیت کرده بود. پرسش دیگر در استفساریه چنین خوانده شد: آیا عبارت ابطال انتخابات در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی ناظر بر کل حوزه انتخابیه است یا می‌تواند ناظر به هر یک از نامزدها هم باشد؟ مجلس پرسش دوم را برای بررسی بیشتر به کمیسیون شوراها ارجاع داد.

بازداشت

۲۲ مرداد، ۱۱ نوکیش مسیحی در شهر اصفهان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند. این افراد متعلق به یک کلیسانی خانگی بودند.

۲۶ مرداد، عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران خبر داد یک شهروند دوتابعیتی به اتهام جاسوسی بازداشت شده است. هویت شخص بازداشت شده هنوز مشخص نیست. اخیراً وزارت خارجه آمریکا به شهروندان کشورهای غربی که تابعیت دوگانه ایران را نیز دارند هشدار داده که از سفر به ایران خودداری کنند.

دادستان تهران همچنین جلوگیری از رفتن محمد خاتمی، رئيس‌جمهور اسبق به تئاتر را به دادستان دادگاه روحانیت نسبت داد. پیشتر گزارش شده بود که دادستانی تهران مانع رفتن خاتمی به تئاتر «راپورت‌های شبانه دکتر مصدق» شده بود. برخی ناظران محدودیت‌های اعمال شده بر خاتمی را نوعی حصر خانگی تعبیر می‌کنند.

۲۸ مرداد، سپاه پاسداران در استان گلستان فردی را به اتهام «فعالیت ضددینی در فضای مجازی» بازداشت کرد. روابط عمومی سپاه از او به عنوان زن ۳۳ ساله نام برده، اما هویت و شرایط بازداشت این فرد مشخص نیست. ظاهرا فرد بازداشت شده در شبکه‌های تلگرامی فعال بوده است. ۲ شهریور نیز پایگاه اطلاع رسانی فرماندهی امنیت سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران خبر از احضار یا دستگیری مدیران بیش از ۴۵۰ صفحه، کانال و گروه در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان همچون تلگرام، فیس‌بوک و توئیتر داد.

۲ شهریور، دست کم ۱۶ کنشگر عرب در شهر دزفول توسط مأموران وزارت اطلاعات بازداشت شدند. هنوز دلیل بازداشت این افراد مشخص نیست.

۳ شهریور، نیروی انتظامی در شهر گرگان ۴۰ زن و مرد جوان را برای شرکت در مهمانی شبانه‌ای بازداشت کرد. در روزهای پیش از آن نیز ۲۰ نفر در آمل، ۶۳ نفر در شیراز و ۶۰ نفر در سفره‌خانه‌ای در پارک جنگلی سرخه‌حصار، نزدیک تهران، برای شرکت در مهمانی‌های "مختلط" بازداشت شده‌اند.

حقوق کودک

۲۵ مرداد، سازمان حقوق بشر ایران طی گزارشی نام و مشخصات هفت نوجوانی را منتشر کرد که در زندان‌های غرب کشور در انتظار حکم اعدام به سر می‌برند. اعدام کودکان در ایران غیرقانونی است، اما قاضی‌ها در کشور کودکان گناهکار را تا رسیدن به سن هجده‌سالگی در زندان نگه داشته سپس اعدام می‌کنند.

حقوق زندانی

۲۳ مرداد، مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری، گفت به دلیل تعداد بالای زندانیان، زندان‌های کشور با مشکلات بهداشتی روبرو هستند. سازمان‌های حقوق بشری مدت‌هاست که نسبت به وضعیت بهداشتی زندان‌ها و عدم امکان دسترسی زندانیان به خدمات درمانی هشدار می‌دهند. ۲ شهریور، وزیر بهداشت با اشاره به قطع شدن حق بیمه زندانیان پس از ورود به زندان اعلام کرد که وزارت بهداشت آماده کمک به قوه قضائیه برای بهبود وضعیت بهداشتی زندان‌ها است.

۲۳ مرداد و در پی سخنان محمدرضا باهنر از چهره‌های اصولگرا درباره ادامه حصر خانگی رهبران جنبش سبز، بحث پیرامون آزادی این رهبران سیاسی دوباره بالا گرفت. فردای آن روز الهام امین‌زاده، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور حقوق شهروندی گفت شورای امنیت ملی برای تأمین امنیت عمومی رأی به حصر خانگی، میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی داده بود. حال که امنیت عمومی تأمین شده، حصر این افراد نیز می‌بایست خاتمه یابد.

۲۴ مرداد، ریچارد راتکلیف، همسر نازنین زاغری راتکلیف، کارزار رسانه‌ای بین‌المللی را جهت فشار آوردن به مقام‌های ایرانی برای آزادی همسر و فرزندش به راه انداخت. نازنین زاغری کارمند بنیاد خیره رویترز برای ملاقات از خانواده به ایران رفته بود که به همراه دختر خردسال‌اش هنگام خروج از کشور بازداشت شد.

اعدام

۲۵ مرداد، مصطفی تاج‌زاده، معاون سیاسی پیشین وزارت کشور و کنشگر سیاسی اصلاح‌طلب طی نامه سرگشاده‌ای از خانواده قربانیان کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ پوزش خواسته، از مقام‌های جمهوری اسلامی خواست با پوزش‌خواهی از خانواده‌ها و اصلاح «ساز و کار قضائی» در کشور بر زخم‌های ناشی از این اعدام‌ها مرهم نهند. همان روز، صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران، در واکنش به انتشار نوار صوتی سخنان آیت‌الله منتظری از قوه قضائیه و حکم اعدام زندانیان ۶۷ دفاع کرد.

همان روز، عده‌ای از خانواده‌های زندانیان کرد که ۱۲ مرداد ماه اعدام شدند، ادعا کردند که فرزندان‌شان پیش از اعدام به شدت شکنجه شده بودند.

۲۶ مرداد، یک زندانی متهم به جرائم مرتبط با مواد مخدر در طبس اعدام شد.

۲۸ مرداد، ۲۲ گروه حقوق بشری با انتشار بیانیه‌ای اعدام‌های اخیر در ایران را محکوم کرده، نسبت به استفاده نامتناسب از حکم اعدام علیه اقلیت‌های قومی در کشور هشدار دادند. این گروه، اعدام‌های مرداد ماه را «سریع و خودسرانه‌» خوانده و روند رسیدگی به پرونده اعدام شدگان را «ناعادلانه» توصیف می‌کند.

اول شهریور، فردی که سال ۱۳۹۳ نه زن را در شهر جهرم با چاقو مورد حمله قرار داده بود در ملاء عام اعدام شد. از او با عنوان «سعید ب» نام برده شده است. حمله با چاقو به زنان زمانی انجام شد که عده‌ای از روحانیون تندرو مردم را به برخورد با زنانی تشویق کردند که از پوشش اسلامی مناسب پیروی نمی‌کردند. بسیاری بر این باور هستند که عمل حمله به زنان «بدحجاب» توسط سعید ب. در پاسخ به این فراخوان انجام شد.