این ماه با حقوق بشر در ایران
آزادی بیان
۵ خرداد، کنسرت مازیار فلاحی در یزد لغو شد. در ماه‌های اخیر تعداد زیادی از کنسرت‌های موسیقی در شهرهای مختلف کشور لغو شده‌اند.
۸ خرداد نیز کنسرت شهرام ناظری در شهر نیشابور لغو شد.
۱۰ خرداد، سه تهیه کننده فیلم، سعید ملکان، مصطفی شایسته و منصور لشگری قوچانی به دادگاه احضار شدند. دلیل فراخواندن این افراد به دادگاه پخش تبلیغ فیلم‌های‌شان از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان اعلام شده. حکومت ایران نسبت به فعالیت شبکه‌های مستقل ماهواره‌ای حساسیت نشان می‌دهد.
۱۲ خرداد، کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران با انتشار گزارش اعلام کرد که ابزار پیامک تلگرام برای روزنامه‌نگاران ایرانی امن نیست. طبق گزارش این کمیته، مشکلات امنیتی تلگرام ممکن است برای روزنامه‌نگارانی که در ایران فعال هستند خطرساز شود.
محاکمات
۲۳ اردیبهشت، بیش از ۳۰ شرکت عمده فیلم‌سازی در اروپا از ایران خواستند مجازات ۲۲۳ ضربه شلاق کیوان کریمی را لغو کند. کیوان کریمی، مستندساز جوان ایرانی است که به دلیل ساخت مستندی پیرامون گرافیتی‌های شهر تهران بازداشت و به زندان و شلاق محکوم شده.
۲۹ اردیبهشت، علیرضا گلی‌پور، زندانی سیاسی زندان اوین به ۳۹ سال و نیم حبس و ۱۷۴ ضربه شلاق محکوم شد. گلی‌پور از مهرماه ۱۳۹۱ بدون محاکمه در بازداشت بوده است. اتهامات گلی‌پور شامل «هواداری از سازمان مجاهدین خلق»، «اجماع و تبانی علیه جمهوری اسلامی»، «توهین به رهبری»و .. می‌شود.
همان روز، نرگس محمدی، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشری زندانی به ۱۰ سال زندان محکوم شد. محکومیت این زندانی سیاسی با اعتراض گسترده بین‌المللی همراه شده. سازمان گزارشگران بدون مرز در واکنش به حکم صادره از حسن روحانی، رئیس‌جمهوری خواست تا نسبت به این حکم ساکت نماند. همزمان، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز حکم نرگس محمدی را «حیرت‌آور» توصیف کرده، خواستار آزادی فوری وی شد.
۱۳ خرداد، دادگاه بدوی در تبریز ۱۱ نفر از معترضان به برنامه تلویزیونی فیتیله را به حبس و شلاق
بازداشت خودسرانه
۱۹ اردیبهشت رسانه‌ها خبر از بازداشت نازنین زاغری رتکلیف دادند. زاغری رتکلیف، مدیر پروژه بنیاد رویترز بیش از یک ماه را در زندان انفرادی سپری کرده و در تمام مدت بازداشت از دیدار با فرزند خردسال‌اش محروه بوده است. نازنین زاغری رتکلیف شهروند ایرانی - بریتانیایی است که هنگام خروج از کشور به همراه دختر خردسال‌اش بازداشت شد.
۲۵ اردیبهشت، حشمت الله طبرزدی، کنشگر سیاسی بازداشت شد. هنوز دلیل بازداشت طبرزدی مشخص نیست، اما گمان می‌رود که وی به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شده باشد.
۲۷ اردیبهشت اعلام شد که هشت مدل لباس و عکاسی در ایران بازداشت و برای ۲۹ نفر دیگر پرونده تشکیل شده. این افراد جزئی از گروه ۱۷۰ نفره‌ای هستند که طی شش ماه اخیر احضار شده‌اند. افراد بازداشت شده در شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس‌بوک و اینستاگرام فعال بوده، عکس‌ها و ویدئو‌های‌شان را به اشتراک می‌گذاشته‌اند.
۲۷ اردیبهشت، مهدی بوترابی، مدیرعامل وب‌سایت پرشین‌بلاگ، نخستین ارائه دهنده خدمات وبلاگ در ایران بازداشت شد. هنوز دلیل و مکان بازداشت بوترابی مشخص نیست. وی پیشتر نیز در سال ۱۳۸۸ مدتی بازداشت شده بود. در آن زمان، بوترابی از ارائه اطلاعات مشترکان سرویس پرشین‌بلاگ به سپاه پاسداران خودداری کرده بود.
۲۸ اردیبهشت، امید سلیمانی، روزنامه‌نگار عضو کانون نویسندگان استان کرمانشاه در سنندج بازداشت شد. هنوز علت و مکان بازداشت این نویسنده کرد مشخص نیست.
۲۹ اردیبهشت خبر رسید که محمود معصومی، پس از پنج روز بازداشت کماکان هنوز تفهیم اتهام نشده. وی به همراه سه نفر دیگر در جمع هواداران عرفان حلقه دستگیر شده بود. عرفان حلقه نگرشی است که توسط محمد علی طاهری در ایران مطرح شده. هرچند پیروی از این آئین در ایران رسماً غیرقانونی نیست، اما بنیانگذار و پیروان آن در کشور مورد پیگرد قرار می‌گیرند.
۳۰ اردیبهشت، «شاهر صادقی» و «آرام محمدی» دو کنشگر کرد اهل کامیاران بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند. هنوز دلیل بازداشت این افراد مشخص نیست. چند هفته پیش از آن، «نظام صادقی» برادر شاهو نیز برای مدتی بازداشت و سپس با قید وثیقه آزاد گردید. نظام صادقی کنشگر کارگری است.
۴ خرداد، مصطفی غلام‌نژاد، کنشگر مدنی بازداشت شد. هنوز دلیل بازداشت و مکان نگهداری او مشخص نیست.
۶ خرداد، شیما بابائی، کنشگر حوزه حقوق کودک بازداشت شد.
۷ خرداد خبر رسید که دو کنشگر عرب در استان خوزستان بازداشت شده‌اند. مأموران وزارت اطلاعات رضا کعبی و علی جلالی را ۲۸ و ۳۱ اردیبهشت ماه در اهواز بازداشت کرده‌اند. هنوز علت بازداشت و مکان نگهداری این افراد مشخص نیست.
حقوق اقلیت‌‌ها
۲۰ اردیبهشت، محمد صدیق کبودوند، روزنامه‌نگار و رئیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان دست به اعتصاب غذا زد. کبودوند که حکم ۱۰ سال و شش ماه زندان را سپری می‌کند در اعتراض به پرونده‌سازی‌های جدید علیه خود اعتصاب غذا کرده است. ۱۳ خرداد، سازمان عفو بین‌الملل نسبت به وضعیت کبودوند ابراز نگرانی کرد.
۲۴ اردیبهشت، دیدار فائزه هاشمی، کنشگر فعال در زمینه حقوق زن، از منزل فریبا کمال‌آبادی خبرساز شد. کمال‌آبادی، از رهبران زندانی جامعه بهائی در زندان هم بند فائزه هاشمی بوده. کمال‌آبادی هشت سال را بدون مرخصی در زندان سپری کرده است. این دیدار درون ایران واکنش‌های مختلفی را به همراه داشت و در خارج نیز، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا خواستار آزادی هفت رهبر زندانی جامعه بهائیان در ایران شد.
۲۸ اردیبهشت، تعدادی از سازمان‌های فعال در زمینه حقوق بشر طی نامه سرگشاده‌ای خطاب به اتحادیه اروپا، از این اتحادیه خواستند به ایران فشار بیاورد تا ۳۲ بهائی زندانی و بازداشتی در استان گلستان را آزاد کند.
۲۹ اردیبهشت، زکیه حر نیسی، کنشگر معترض به انتقال آب رود کارون در اهواز بازداشت شد.۳۰ اردیبهشت، مصعب، برادر زکیه حر نیسی، در مصاحبه‌ای با کمپین بین‌المللی برای حقوق بشر در ایران اعلام کرد که برخلاف تأکید مقامات امنیتی، زکیه کماکان در بازداشت به سر برده و به خانه باز نگشته است. زکیه حر نیسی، کارشاناس کشاورزی است که کارزارهای محیط زیستی برای بهبود کیفیت هوای شهر اهواز و جلوگیری از انتقال آب رودخانه کارون را راه‌اندازی کرده.
۵ خرداد، ۷ زندانی سنی مذهب زندان رجائی‌شهر کرج به اعدام محکوم شدند. این افراد از ۱۶ آذر ۱۳۸۸ بدون محاکمه زندانی بوده‌اند. اتهامات‌شان از جمله شامل «اقدام علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام»، «عضویت در گروه‌های سلفی» اعلام شده.
۹ خرداد، مغازه تعدادی از شهروندان بهائی به دلیل تعطیل شدن در روزهای عید بهائی پلمپ شدند. اخیرا در استان‌های مختلف کشور روند پلمپ کسب و کارهای بهائی به این جرم رواج یافته.
۱۳ خرداد، سازمان ملل متحد از ایران خواست زینب جلالیان، زندانی سیاسی کرد محکوم به حبس ابد را آزاد کرده، خسارت‌های وارده به او را جبران کند. زینب جلالیان کنشگر مدنی فعال در زمینه آموزش، مددکاری و بهبود وضعیت زنان بود که به دلیل ارتباط با حزب پژاک بازداشت و محکوم شد.
حقوق زندانی
۲۸ اردیبهشت، سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای خطاب به دولت ایران اعلام کرد که بازگشت امید کوکبی به زندان می‌تواند موجب مرگ او گردد. امید کوکبی، فیزیکدان ایرانی است که به دلیل عدم همکاری با برنامه اتمی جمهوری اسلامی به زندان افتاده. وی در زندان مبتلا به سرطان شده بود که به دلیل عدم مداوای به موقع بسیار پیشرفته شده. مدتی پیش، پزشکان یکی از کلیه‌های کوکبی را به دلیل سرطان خارج کردند. ۵ خرداد، کوکبی با سپردن ۵۰۰ میلیون تومان وثیقه به مرخصی درمانی فرستاده شد. مدت مرخصی او دو هفته اعلام شده.
همان روز، مقامات زندان اوین از اعزام مریم نقاش زرگران، زندانی عقیدتی به بیمارستان جلوگیری کردند. نقاش زرگران به توصیه پزشکان بیمارستان نیازمند مراقبت‌های ویژه و احتمالا عمل جراحی است. مریم نقاش زرگران نوکیش مسیحی است که به دلیل عقاید مذهبی بازداشت و به چهار سال زندان محکوم شده.
۳۰ اردیبهشت، ۱۴ سازمان مدافع حقوق بشر با انتشار بیانیه‌ای نسبت به وضعیت جسمی افشین سهراب‌زاده ابراز نگرانی کردند. سهراب‌زاده که محکومیت ۲۵ سال زندان به دلیل ارتباط با احزاب کرد را سپری می‌کند، مبتلا به بیماری سرطان و نیازمند مراقبت‌های پزشکی لازم است. سهراب‌زاده قادر به تامین وثیقه درخواستی برای مرخصی از زندان نیست. مطابق گزارش‌ها، دادستان سمنان در پاسخ به او گفته، مهم نیست، در زندان میمیری و ما جنازه‌ات را به خانواده تحویل می‌دهیم.
۳۰ اردیبهشت، نرگس محمدی، زندانی سیاسی زندان اوین در ایران طی نامه سرگشاده‌ای به صدور احکام سنگین برای فعالان حقوق مدنی و زندانیان عقیدتی سیاسی اعتراض کرده، زندان انفرادی برای این افراد را مصداق شکنجه روحی و غیر انسانی توصیف کرد.
۳ خرداد، سازمان عفو بین‌الملل کارزاری را برای حمایت از نزار ذکا، شهروند لبنانی تحت بازداشت در ایران به راه انداخت. ذکا از هنگام بازداشت‌اش در ۲۷ شهریور سال گذشته تا کنون در سلول انفرادی نگهداری شده. وی در آن هنگام برای سخنرانی در کنفرانسی پیرامون نقش زن در توسعه پایدار به ایران سفر کرده بود. محاکمه نزار ذکا قرار است ۱۶ خرداد برگزار شود.
۴ خرداد، سازمان گزارگران بدون مرز طی بیانیه‌ای نسبت به وضعیت محمد صدیق کبودوند و ناپدید شدن احسان مازندرانی ابراز نگرانی کرد. کبودوند، مدیرمسئول روزنامه توقیف شده «پیام مردم» از ۱۳۸۶ زندانی است. احسان مازندرانی از جمله کسانی بود که طی موج اخیر بازداشت روزنامه‌نگاران در آبان ۱۳۹۴ بازداشت شد. خانواده او نخست مطلع شدند مازندرانی را به بند الف زندان اوین منتقل کرده‌اند. بند الف زیر نظر سپاه کار می‌کند. اما پس از آن مقامات زندان حضور او در بند الف را رد کردند. بدین صورت، محل نگهداری مازندرانی مشخص نیست.
انتخابات
کاریکاتور از کیانوش رمضانی۲۹ اردیبهشت، شورای نگهبان انتخابات مرحله دوم مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه بندرلنگه، بستک و پارسیان را باطل اعلام کرد. این شورا همچنین دستور به بازشماری آراء تمام صندوق‌های حوزه تبریز و تحقیق در مورد حوزه اهر و هریس داد. در طول ماه گذشته، جنجال بر سر کرسی مینو خالقی، نامزد منتخب مردم اصفهان در مجلس کماکان ادامه داشت. پس از دستور وزیر کشور در مورد شناسائی مسئول انتشار عکس‌های منتصب به خالقی، حامد طالبی، مسئول یک کانال تلگرام نزدیک به جناح محافظه‌کار در این رابطه بازداشت شد. همزمان، شورای حل اختلاف میان سه قوه رأی بر عدم صلاحیت خالقی صادر کرد که در نهایت با تأیید رهبری نهائی شد. حال شورای نگهبان تعیین نماینده جایگزین خالقی را به انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس واگذار کرده، در حالی که وزارت کشور معتقد است که نفر ششم اصفهان، رأی کافی برای جایگزینی خالقی را دارد. جایگزین خالقی علی مطهری، نماینده مجلس، به دلیل تعلل وزیر کشور در این زمینه خواستار استیضاح وی شد.
در این دور انتخابات مجلس شورای اسلامی، برای نخستین‌بار در تاریخ جمهوری اسلامی، تعداد زنان راه یافته به مجلس بیشتر از تعداد روحانیون است. کیانوش رمضانی، کاریکاتوریست همکار نبض‌ایران در این رابطه کاریکاتوری ترسیم کرده.
حقوق بشر
۶ خرداد، ۳۵ مرد و زن جوان که در مهمانی در شهر قزوین بازداشت شده بودند، طی محاکمه یک روزه، هرکدام به ۹۹ ضربه شلاق محکوم شده، حکم شلاق برای‌شان همان روز اجرا گردید. این اقدام قوه قضائیه موجب اعتراض کنشگران مدنی در داخل و خارج از کشور قرار گرفت. سازمان ملل نیز این اقدام قوه قضائیه ایران را محکوم کرد.
همان روز خبرگزاری ایلنا خبر داد که ۱۷ تن از کارگران معدن طلای آق‌دره به دلیل «توهین به نگهبان شرکت» شلاق خورده‌اند. این افراد جزء گروه ۳۵۰ نفره‌ای بودند که نسبت به پرداخت نشدن حقوق‌شان توسط مسئولان معدن دست به اعتراض زده بودند. دو تشکل کارگری به اجرای این حکم اعتراض کرده‌اند.
۱۱ خرداد، گزارش جهانی بردگی مدرن در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. مطابق این گزارش حدود نیم میلیون نفر در ایران در شرایط بردگی به سر می‌برند.
اعدام
۲۱ اردیبهشت، مرد ۱۹ ساله‌ای به جرم قتل در مشهد به دار آویخته شد.
۲۶ اردیبهشت، قرار بود حکم اعدام علیرضا تاجیکی، جوانی که پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی مرتکب جرم شده بود اجرا شود. این حکم تحت فشارهای بین‌المللی به تعویق افتاده، هرچند کماکان جان این جوان در خطر است. کنشگران فعال در زمینه حقوق بشر برای لغو حکم اعدام این جوان در تویتر کارزاری به راه انداخته‌اند با هشتگ #SaveAlireza.
۲۷ اردیبهشت، جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران اعلام کرد که شمار «بهمن‌وار» اعدام محکومان مواد مخدر در ایران حکم قصاص را زیر سؤال برده و خواستار کاهش این روند شد. ایران یکی از بالاترین شمار اعدام‌ها در جهان را داراست. جمهوری اسلامی مدت‌هاست که توسط نهادهای بین‌المللی تحت فشار است تا از شمار اعدام‌ها در کشور بکاهد.
۲۸ اردیبهشت، شش نفر در شهر یزد اعدام شدند. سه نفر در رابطه با جرائم مرتبط با قاچاق مواد مخدر، دو نفر سرقت مسلحانه و یک نفر تجاوز جنسی.
۳۰ اردیبهشت، پنج زندانی در زندان مرکزی تبریز، دو زندانی در زندان مرکزی ارومیه و یک نفر در زندان ساری به دار آویخته شدند.
۵ خرداد، دو زندانی زندان عادل‌آباد شیراز اعدام شدند. اتهامات این افراد جرائم مرتبط با مواد مخدر بود. همان روز، ۱۱ زندانی نیز در زندان رجائی‌شهر کرج اعدام شدند. جرائم این افراد قتل بوده. یکی از اعدامی‌های کرج هنگام وقوع جرم ۱۶ سال سن داشته است.